Trà đạo Nhật Bản không chỉ là một thức uống, mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và triết lý sống của người Nhật. Đây là một phần không thể thiếu trong văn hóa truyền thống, mang đến cho chúng ta cơ hội hiểu sâu hơn về nền văn hóa độc đáo của đất nước mặt trời mọc. Hãy cùng Du học PT Sun khám phá nét đẹp tinh hoa của trà đạo Nhật Bản và những bí mật ẩn sau từng tách trà, điều mà mọi du học sinh đều cần biết trong bài viết này nhé!
Tìm hiểu chung về văn hóa trà đạo của Nhật Bản
Khi nói đến văn hóa trà đạo của Nhật Bản, chúng ta không thể không nhớ đến hình ảnh của những tách trà xanh đượm hương, được thưởng thức trong không gian yên bình và tĩnh lặng của các phòng trà truyền thống. Văn hóa trà đạo không chỉ là việc pha chế và thưởng thức trà, mà còn là một nghệ thuật sống, thể hiện sự tôn trọng và sự quý trọng đối với cái tinh túy, cái đẹp và sự thư thái trong cuộc sống.
Trà đạo Nhật Bản là gì?
Trà đạo trong tiếng Nhật được hiểu là “lối uống trà”, được gọi là “chanoyu” hoặc “sado”. Nó xuất phát từ những hoạt động đơn giản như phục vụ trà cho khách hàng, nhưng dần dần trở thành một hình thức nghệ thuật biểu diễn về quy trình chuẩn bị và cách thức pha chế trà.
Trong trà đạo, mỗi bước nhỏ từ việc chọn lựa trà, chuẩn bị dụng cụ, đến cách phục vụ và thưởng thức, đều được coi trọng như một nghệ thuật tinh tế. Điều này không chỉ là việc uống trà mà còn là trải nghiệm tinh thần, nơi tinh thần và thể chất hòa quyện trong không gian tĩnh lặng và yên bình của phòng trà.
Nguồn gốc lịch sử của nghệ thuật trà đạo Nhật Bản
Nguồn gốc lịch sử của trà đạo Nhật Bản là một câu chuyện tươi đẹp về sự giao thoa của văn hóa và triết học, bắt nguồn từ hàng ngàn năm trước. Trà đạo được cho là đã được giới thiệu vào Nhật Bản vào thế kỷ 9, khi một nhóm các nhà sư Phật giáo Nhật Bản trở về từ Trung Quốc mang theo hạt trà và phương pháp pha chế từ đất nước này. Tuy nhiên, không chỉ là việc nhập khẩu trà từ Trung Quốc, mà còn là sự hòa nhập và phát triển trong bối cảnh văn hóa và tôn giáo của Nhật Bản.
Trà đạo không chỉ là một nghi lễ thưởng trà mà còn là một hình thức nghệ thuật, được trân trọng và phát triển qua các thời kỳ lịch sử của Nhật Bản. Đặc biệt, vào thời kỳ Edo (1603-1868), trà đạo trở nên phổ biến trong giới quý tộc và các tầng lớp thượng lưu, và phát triển thành một ngành công nghiệp riêng biệt với sự xuất hiện của các nhà trà và các trường phái trà đạo khác nhau.
Như vậy, nguồn gốc lịch sử của trà đạo Nhật Bản không chỉ đơn thuần là việc nhập khẩu trà từ Trung Quốc, mà còn là một quá trình phát triển và thích nghi với văn hóa và xã hội Nhật Bản, đồng thời phản ánh triết lý sống và tinh thần của người dân Nhật trong suốt hàng nghìn năm qua.
>>> Xem thêm: Vượt Qua “Nỗi Sợ” Ẩm Thực Trung Quốc: Bí Quyết Dành Cho Du Học Sinh
Ý nghĩa của nghệ thuật trà đạo Nhật Bản như thế nào?
Trà đạo Nhật Bản mang ý nghĩa sâu sắc thông qua cách chuẩn bị, pha chế và các nghi lễ đi kèm. Điều này không chỉ làm cho trà thơm ngon hơn mà còn đưa tâm hồn vào một không gian tĩnh lặng, hòa mình vào vẻ đẹp mộc mạc của thiên nhiên. Tinh thần, cảm xúc và trí óc được làm sạch và thanh thản, đó chính là ý nghĩa cao quý nhất của việc thưởng trà, không chỉ dừng lại ở việc cảm nhận hương vị qua từng giọt trà.
Trong trà đạo Nhật Bản, không gian chế biến trà cũng đóng vai trò quan trọng, nơi cần phải được bài trí một cách tỉ mỉ và gần gũi với tự nhiên. Điều này giúp người thưởng trà có cơ hội tận hưởng vẻ đẹp của mùa xuân, hạ, thu, đông qua từng tách trà, một trải nghiệm đầy tinh tế và sâu lắng.
Hơn nữa, gần gũi với thiên nhiên cũng giúp con người tăng cường khả năng chiêm nghiệm, nhận thức và trân trọng những giá trị thanh cao, tinh túy mà cuộc sống đã ban tặng. Như vậy, trà đạo không chỉ là nghệ thuật uống trà mà còn là một hành trình tinh thần, là cách để con người hòa mình vào vẻ đẹp tuyệt vời của tự nhiên và đón nhận những ý nghĩa sâu sắc từ cuộc sống.
Những trường phái trà đạo trong văn hóa trà đạo Nhật Bản
Trong văn hóa trà đạo Nhật Bản, có nhiều trường phái đặc trưng với các phong cách và triết lý riêng biệt. Dưới đây là một số trường phái trà đạo phổ biến:
- Urasenke: Là một trong những trường phái trà đạo lâu đời nhất và phổ biến nhất ở Nhật Bản. Urasenke chú trọng vào sự đơn giản, tối giản và sự tinh tế trong cách phục vụ và thưởng thức trà.
- Omotesenke: Được thành lập vào thế kỷ 17, Omotesenke tập trung vào sự kiêng kỵ và sự tinh tế trong từng bước thực hiện trà đạo. Phong cách của Omotesenke thường được coi là trang nhã và thanh lịch.
- Mushanokoji-senke: Là một trường phái con của Urasenke, Mushanokoji-senke tập trung vào việc tạo ra một không gian thư giãn và yên bình để thưởng trà.
- Sohbet-senke: Trường phái này chú trọng vào việc kết hợp trà đạo với nghệ thuật, âm nhạc và thi ca, tạo ra một trải nghiệm tinh tế và đa chiều.
- Mushanokoji Ke: Đặc trưng bởi sự cầu kỳ trong cách phục vụ trà và sự tôn trọng đối với truyền thống, Mushakojisenke là một trong những trường phái trà đạo có tính chất truyền thống cao.
Mỗi trường phái trà đạo đều có những đặc điểm riêng biệt và đóng góp vào sự đa dạng và phong phú của văn hóa trà đạo Nhật Bản.
>>> Xem thêm: Tổng Hợp Các Loại Visa Nhật Bản Theo Từng Mục Đích Nhập Cảnh
Các loại trà đạo Nhật Bản được ưa chuộng hiện nay
Hiện nay trong trà đạo có một số loại trà được sử dụng thường xuyên và được đánh giá cao về hương vị, chất lượng và giá trị tinh thần như sau:
- Matcha (Trà Xanh Bột): Matcha được coi là “vua của trà” trong văn hóa trà đạo Nhật Bản. Đây là loại trà được xay nhuyễn từ lá trà xanh, tạo ra một bột mịn và đậm đà. Matcha thường được sử dụng trong nghi lễ trà đạo và cũng là nguyên liệu chính để làm matcha latte và các loại bánh kẹo.
- Sencha: Sencha là loại trà xanh phổ biến nhất ở Nhật Bản và được sản xuất từ lá trà xanh non, sau đó được xào nhẹ và sấy khô. Sencha có hương vị tươi mát, thanh khiết và thường được thưởng thức trong các buổi chiều hoặc nhâm nhi cùng bạn bè.
- Gyokuro: Được biết đến với tên gọi “trà ngọc lục bảo”, Gyokuro là một loại trà xanh cao cấp được trồng dưới bóng cây tạo bóng mát, tạo ra một hương vị đặc biệt và thơm ngon. Gyokuro thường được coi là biểu tượng của sự tinh tế và sang trọng trong văn hóa trà đạo.
- Houjicha: Houjicha là một loại trà xanh đã được rang nâu, tạo ra một màu nâu đỏ đặc trưng và hương vị ấm áp, thơm ngon. Loại trà này thường được thưởng thức vào mùa thu và mùa đông, mang lại cảm giác ấm áp và thoải mái.
- Genmaicha: Genmaicha là sự kết hợp giữa lá trà xanh và gạo nếp rang vàng, tạo ra một hương vị độc đáo và phong phú. Loại trà này thường được coi là lựa chọn phổ biến trong bữa ăn nhẹ và được thưởng thức cả trong mùa hè và mùa đông.
Những loại trà trên không chỉ mang lại hương vị đặc trưng mà còn là biểu tượng của sự đa dạng và sâu sắc trong văn hóa trà đạo của Nhật Bản.
>>> Xem thêm: COE Là Gì? Tỷ Lệ Đậu COE Cao Hơn Nếu Bạn Nắm Rõ Công Thức Sau
Những nét đặc trưng trong văn hóa trà đạo ở Nhật Bản
Văn hóa trà đạo ở Nhật Bản mang đậm những nét đặc trưng riêng, tạo nên sự độc đáo và phong phú của nền văn hóa này. Dưới đây là những nét đặc trưng nổi bật trong trà đạo của Nhật Bản:
Không gian thưởng thức trà trong nghệ thuật trà đạo
Trong văn hóa trà đạo của Nhật Bản, việc thưởng trà không chỉ là một loại giải trí mà còn là một trải nghiệm tâm linh sâu sắc. Phòng trà được trang bị đầy đủ với bếp lò và các dụng cụ phục vụ trà. Cửa sổ được bọc bởi giấy, trên tường treo các tác phẩm thư pháp và tranh ảnh. Bình hoa luôn rực rỡ với các loại hoa theo mùa, tạo nên không gian ấm áp và thanh nhã, phản ánh sự mến khách của gia chủ.
Khách đến thưởng trà sẽ đi qua một khu vườn thanh tịnh, trang nhã, tạo cảm giác thanh bình và an yên. Vườn cũng được trang bị vòi nước để khách có thể vệ sinh tay sạch trước khi vào phòng trà. Khi đến ngưỡng cửa, khách sẽ được chủ nhà tiếp đón trong bộ kimono truyền thống nhẹ nhàng và lịch sự. Lối vào phòng trà thường được thiết kế thấp để khiến mọi người đều cúi mình, thể hiện sự khiêm tốn và tôn trọng. Điều này tạo ra một không gian tuyệt vời để trải nghiệm trà đạo Nhật Bản.
Các dụng cụ pha trà đạo Nhật Bản
Trong văn hóa trà đạo của Nhật Bản, các dụng cụ pha trà không chỉ đơn thuần là công cụ, mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và tâm hồn truyền thống. Dưới đây là một số dụng cụ pha trà đạo Nhật Bản phổ biến và ý nghĩa:
- Ấm và Chén trà: Được coi là trái tim của trà đạo, ấm và chén trà thường được chọn lựa với cẩn thận. Mỗi chiếc ấm và chén đều mang trong đó một câu chuyện về nghệ thuật và truyền thống.
- Tống trà: Dùng để hạ nhiệt độ của trà và đảm bảo trà được trộn đều, tạo ra hương vị thanh mát và cân đối.
- Khay trà: Là nơi đặt ấm và chén trà, khay trà không chỉ là vật dụng mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp và hài hòa trong không gian trà đạo.
- Hộp đựng trà: Bảo quản trà và ngăn chặn sự tỏa hương, hộp đựng trà thường có hình dáng tinh tế và được làm từ các loại gốm sứ truyền thống.
- Lọc trà: Được sử dụng để lọc cặn trà và làm cho nước trà trong hơn, tạo ra một trải nghiệm thưởng trà tinh tế.
- Muỗng/Vá múc trà: Sử dụng để múc trà vào chén, mỗi chiếc muỗng hay vá đều được chế tác với tinh thần tâm linh và tinh tế.
- Khăn vệ sinh: Bao gồm Chankin để làm sạch bát trà và Fukusa để lau chùi muỗng và hộp đựng trà, đảm bảo sự sạch sẽ và tinh tế cho không gian pha trà.
>>> Xem thêm: 80+ Những Câu Tiếng Trung Hay Về Tình Yêu Và Cuộc Sống Dễ Đọc, Dễ Học
Nước được sử dụng để pha trà trong văn hóa trà đạo
Trong văn hóa trà đạo của Nhật Bản, nước được sử dụng để pha trà cũng đóng vai trò quan trọng và được lựa chọn một cách cẩn thận để tạo ra hương vị trà hoàn hảo. Dưới đây là một số điểm đặc biệt về nước trong trà đạo Nhật Bản:
- Nguồn nước: Nguồn nước được sử dụng để pha trà thường được chọn lựa từ các suối nước trong tự nhiên hoặc nước từ các dòng sông trong vùng. Nguồn nước phải được kiểm tra để đảm bảo sự trong và không có mùi vị lạ.
- Nhiệt độ nước pha trà: Nhiệt độ nước cũng là yếu tố quan trọng để tạo ra hương vị trà tốt nhất. Trong trà đạo Nhật Bản, nước thường được đun sôi và sau đó làm lạnh đến một nhiệt độ nhất định trước khi sử dụng để pha trà.
- Độ tinh khiết của nước: Nước phải được lọc kỹ lưỡng để loại bỏ các tạp chất và tạo ra một loại nước trong suốt, giúp tăng cường hương vị và màu sắc của trà.
- Phương pháp pha trà: Trong trà đạo Nhật Bản, có các phương pháp pha trà khác nhau như Senchadō, Gyokurodō, hoặc Usucha, mỗi phương pháp đều yêu cầu một nước pha trà cụ thể để tạo ra hương vị và trải nghiệm trà khác nhau.
Cách pha trà đúng chuẩn trong văn hóa trà đạo của đất nước Nhật Bản là gì?
Trong văn hóa trà đạo của Nhật Bản, cách pha trà không chỉ là một quá trình đơn giản để tạo ra một tách trà ngon mà còn là một nghệ thuật tinh tế, đòi hỏi sự tập trung và kỹ năng. Dưới đây là một số điểm đặc biệt về cách pha trà trong trà đạo Nhật Bản:
- Lựa chọn trà: Việc chọn lựa loại trà phù hợp là bước quan trọng đầu tiên. Các loại trà như Sencha, Gyokuro, Matcha được ưa chuộng và có cách pha trà riêng biệt.
- Nhiệt độ nước: Nước pha trà cần có nhiệt độ phù hợp tùy thuộc vào loại trà. Ví dụ, trà Sencha thường được pha với nước có nhiệt độ khoảng 70-80 độ C, trong khi trà Gyokuro thì cần nước có nhiệt độ thấp hơn khoảng 50-60 độ C.
- Thời gian pha trà: Thời gian pha trà cũng rất quan trọng để tạo ra hương vị và màu sắc đúng chuẩn. Thời gian này thường được đo bằng giây hoặc phút và phụ thuộc vào loại trà và ý thích cá nhân.
- Dụng cụ pha trà: Sử dụng các dụng cụ pha trà đặc biệt như ấm trà, chén trà, tống trà và lọc trà để đảm bảo quá trình pha trà được thực hiện đúng cách và tạo ra hương vị tốt nhất.
- Tâm trạng khi pha trà: Trong trà đạo Nhật Bản, việc pha trà không chỉ là một quá trình kỹ thuật mà còn là một trải nghiệm mang yếu tố tâm linh, yêu cầu sự tôn trọng và tập trung cao độ từ phía người pha trà.
>>> Xem thêm: Du Học Nhật Nên Chọn Vùng Nào Là Hợp Lý Nhất? Đặc Điểm Từng Khu Vực?
Hướng dẫn cách thưởng thức trà đạo Nhật Bản đúng chuẩn
Trong trà đạo Nhật Bản, một buổi thưởng trà thường diễn ra trong khoảng 4 tiếng, bao gồm các bước pha trà và thưởng trà. Trong buổi này, mọi người cần tuân thủ một số nguyên tắc và nghi lễ cụ thể:
Trước khi thưởng trà
- Hạn chế đeo trang sức kim loại và tránh mặc váy ngắn, đồng hồ, đặc biệt là tất trắng dành cho nam giới và phụ nữ.
- Tránh sử dụng nước hoa có mùi hương quá mạnh để không làm mất đi hương vị tự nhiên của trà.
Trong khi thưởng trà
- Khi uống trà, nên xoay chén trà theo chiều kim đồng hồ và đặt lòng bàn tay trái ở dưới đáy chén, vuốt ve chén trà nhẹ nhàng với tay phải.
- Tập trung vào chén trà khi thưởng trà, không nhìn xung quanh để tận hưởng mọi chi tiết của trà.
Sau khi thưởng trà
- Nếu chỉ thưởng trà loãng, sau khi hết trà, dùng ngón cái và ngón trỏ để lau sạch cạnh chén trà.
- Đối với trà đậm, không nhất thiết phải uống hết nước trong chén, nhưng vẫn cần lau sạch cạnh bát bằng ngón cái và ngón trỏ.
Bằng cách này, mỗi buổi thưởng trà không chỉ là trải nghiệm của hương vị trà mà còn là dịp để tôn trọng và tuân thủ nghi lễ trà đạo của Nhật Bản, tạo nên một không gian đẹp và thanh tịnh đối với tâm hồn.
>>> Xem thêm: Tổng Hợp Các Câu Nói Tiếng Hàn Hay Về Tình Yêu Cực Dễ Thương & Dễ Đọc
Một số nghi thức văn hóa trong trà đạo mà du học sinh cần lưu ý khi sinh sống và học tập tại Nhật Bản
Nghi lễ trà đạo ở Nhật Bản nổi tiếng với nhiều nghi thức và biểu tượng đặc trưng. Khi du học tại Nhật Bản, bạn cần lưu ý đến những nghi thức sau để tránh những tình huống khó xử nhé!
- Chủ nhà (teishu) thường mặc kimono để đón tiếp khách, tuy nhiên ngày nay, có thể mặc trang phục hiện đại nhưng vẫn cần giữ trang trọng và lịch sự.
- Người thưởng trà cũng cần ăn mặc đơn giản, màu sắc tối màu, và trước khi vào phòng trà, họ cần cởi giày và đến phòng chờ.
- Chủ nhà và khách im lặng cúi chào nhau và thực hiện nghi lễ rửa tay và súc miệng trong chậu đá.
- Trong phòng trà, mọi người có thể thưởng ngoạn các bức tranh và bình hoa được bài trí bởi chủ nhà.
- Khi khách đã ngồi ở tư thế seiza, trà sư sẽ bắt đầu thực hiện các nghi thức pha trà và trao bát trà cho khách quan trọng nhất.
- Người thưởng trà sẽ nâng bát lên tỏ lòng kính trọng đối với trà sư, xoay bát, nhấp một ngụm, khen ngợi rồi chuyển bát cho người khác.
- Quá trình này sẽ tiếp tục lặp lại cho đến khi mọi người đều đã thưởng hết trà.
Trên hành trình du học và khám phá văn hóa Nhật Bản, có thể thấy trà đạo không chỉ là nghệ thuật pha chế và thưởng trà, mà còn là cách thể hiện tôn trọng, kính trọng với tự nhiên và với đối phương. Với sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, văn hóa trà đạo Nhật Bản vẫn tiếp tục tỏa sáng và thu hút sự quan tâm của cả thế giới. Đây không chỉ là một phần của di sản văn hóa của Nhật Bản mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho những người tìm kiếm sự yên bình và tinh thần trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Hãy cùng tiếp tục trải nghiệm và lan tỏa vẻ đẹp của trà đạo, để mỗi ngày đều trở nên ý nghĩa và đáng nhớ hơn.
>>> Xem thêm: Du Học Nhật Nên Học Ngành Gì? Tiêu Chí Chọn Ngành Học Khi Du Học Nhật
